انواع تزریق برای تسکین درد زانو
آرتروز زانو شایع ترین نوع آرتروز در جهان هست که در هر سنی ممکنه رخ بده اما شایع ترینش سن ۵۰ سال به بالا هست. این بیماری در اثر تخریب پیشرونده ای که در غضروف مفصل زانو رخ میده ایجاد میشه و به آرامی پیشرفت میکنه. غضروف موجود از استخوان‌های ناحیه زانو در برابر ساییدگی محافظت میکنه. هیچ درمان قطعی برای استئوآرتریت، که به آن آرتریت ساییدگی یا بیماری مفصلی دژنراتیو نیز گفته میشه، وجود نداره اما درمان هایی هستن که میتونن به کاهش درد و التهاب کمک کنن.
اگر داروهای خوراکی به درد استئوآرتریت زانو کمکی نکنن، پزشک ممکنه تزریق دارو رو مستقیماً برای مفصل زانو پیشنهاد بده. تزریق در زانو برای درد آرتروز شامل کورتیکواستروئید (کورتیزون)، اسید هیالورونیک (ژل)، پلاسمای غنی از پلاکت، ماتریکس بافت جفت، بوتاکس و تزریق معکوس (آسپیراسیون مایع) میشه.
۱- تزریق کورتیکواستروئید
کورتیکواستروئیدها یا کورتیزون داروهای ضد التهابی هستنن که میتونن درد، تورم و التهاب را کاهش بدن. آنها متداول ترین تزریقات زانو برای درمان زانو درد ناشی از استئوآرتریت یا آرتروز هستن. بر اساس دستورالعمل های بنیاد روماتولوژی و آرتریت آمریکا برای مدیریت آرتروز زانو، تزریق کورتیکواستروئید به دلیل نتایج بهتر و اثربخشی در کاهش علائم، نسبت به سایر انواع تزریق توصیه میشه.
• تزریق کورتیکواستروئید تحت بی حسی موضعی انجام میشه.
• برای انجام عمل بیدار خواهید بود.
• قبل از تزریق کورتیکواستروئید، مقدار کمی بی حسی به زانوی شما تزریق میشه.
• بی حسی میتونه درد کوتاه مدت و فوری در زانو را تسکین بده، اما چند ساعت پس از تزریق شروع به از بین رفتن میکنه.
• ممکنه در این زمان احساس درد داشته باشید تا زمانی که تزریق کورتیکواستروئید در دو تا سه روز بعد تاثیر بذاره.
این تزریق‌ها میتونن به تسکین درد و کاهش علائم بین شش هفته تا شش ماه پس از عمل کمک کنن، هر چند این تزریق‌ها برای همه افراد مؤثر نیستن. به دلیل احتمال بروز عوارض جانبی معمولاً اجازه بیش از دو یا سه تزریق در سال به شما داده نمی شه.
علائم مربوط به اثرات تزریق کورتیزون در درمان آرتروز زانو متفاوته.
• در طول یک مطالعه تزریق دوساله مشخص شده که بیماران تحت درمان با تزریق کورتیکواستروئید در مقایسه با بیمارانی که سالین تزریق کرده بودن، تسکین درد و سفتی بیشتری را در ناحیه زانو تجربه کردن.
• با این حال، تزریق کورتیزون نیز با از دست دادن غضروف مرتبطه و هیچ تفاوت قابل توجهی در درد زانو در طول زمان وجود نداره.
چه کسانی نباید تزریق کورتیزون دریافت کنن؟
استفاده مکرر از کورتیکواستروئیدها میتونه باعث ضعیف شدن عضلات، تاندون ها و رباط های اطراف زانو بشه. تزریق کورتیکواستروئید ممکنه برای بیمارانی که دیابت یا سایر مشکلات قند خون دارن توصیه نشه چون کورتیکواستروئیدها می تونن سطح قند خون را افزایش بدن.
۲- تزریق هیالورونیک
ویسکومپلنتیشن که گاهی به آن تزریق ژل نیز میگن، به تزریق اسید هیالورونیک در زانو برای کاهش درد و بهبود حرکت مفصل اشاره داره. نام های تجاری برای تزریق اسید هیالورونیک عبارتند از: Synvisc-One، Orthovisc، Euflexxa و Supartz. اسید هیالورونیک که برای تزریق استفاده میشه از شانه جوجه ها گرفته میشه.
اسید هیالورونیک یک ماده ژل ماننده که به طور طبیعی در مایع سینوویال درون هر کپسول مفصلی که همه مفاصل را احاطه کرده، یافت میشه. این ماده به عنوان روان کننده ای عمل میکنه که به استخوان ها اجازه میده به آرامی در مفاصل حرکت کننن و جذب ضربه را برای کاهش فشار و اصطکاک در مفاصل فراهم میکنه. با گذشت زمان، مقدار اسید هیالورونیک در مفاصل کاهش پیدا میکنه؛ به خصوص مفاصلی که به دلیل آرتروز از بین میرن.
چه کسانی باید تزریق هیالورونیک انجام بدن؟
گاهی اوقات تزریق اسید هیالورونیک برای بیمارانی که مبتلا به دیابت هستن و آرتروز زانو دارند توصیه میشه. چون تزریق اسید هیالورونیک قند خون را مانند کورتیکواستروئیدها افزایش نمیده. با این حال، هیچ مدرکی وجود نداره که نشون بده تزریق اسید هیالورونیک تسکین قابل توجهی برای درد زانو ایجاد میکنه و آنها برای مدیریت آرتروز زانو تحت دستورالعمل های بنیاد کالج روماتولوژی و آرتریت آمریکا توصیه نمی شن.
آن چه که در تزریق هیالورونیک اتفاق میفته:
• ممکنه بین یک تا پنج بار تزریق اسید هیالورونیک دریافت کنید.
• اگر تورم بیش از حد و تجمع مایع در مفصل زانو دارید، پزشک از یک سوزن برای آسپیراسیون یا خارج کردن مایع قبل از تزریق اسید هیالورونیک استفاده میکنه.
• در ۴۸ ساعت اول پس از تزریق اسید هیالورونیک باید از ایستادن طولانی مدت، راه رفتن، دویدن یا بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
ممکنه تا چهار هفته طول بکشه تا متوجه هر گونه بهبود قابل توجهی بشید و اثرات آن میتونه از دو تا شش ماه متفاوت باشه. تزریق اسید هیالورونیک ممکنه هر شش ماه یک بار تکرار بشه.
مشابه کورتیکواستروئیدها، تحقیقاتی که به بررسی اثربخشی تزریق هیالورونیک می پردازه، نتایج متفاوتی به همراه داشته، در برخی از مطالعات تسکین درد قابل توجهی گزارش شده و در برخی دیگر هیچ اثر یا تأثیر ناچیزی بر درد گزارش نشده.
• هیچ عارضه جانبی عمده ای با این تزریق ها همراه نبوده.
• این می تواند باعث افزایش موقت التهاب در مفصلی بشه که تزریق در آن انجام شده و با عود نقرس کاذب پس از تزریق مرتبطه.
۳- درمان آرتروز زانو با پرولوتراپی
پرولوتراپی که به آن درمان تکثیر (proliferation therapy) میگن، یک درمان پزشکی جایگزینه که از تزریق مواد طبیعی برای کمک به بدن برای ترمیم ساختارهای آسیب دیده استفاده میکنه. دو نوع اصلی تزریق پرولوتراپی برای مدیریت درد استئوآرتریت زانو عبارتند از تزریق پلاسمای غنی از پلاکت و ماتریکس بافت جفت.
۴- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت، از پلاسمای خون خود شما تشکیل میشه که حاوی غلظت بالایی از پلاکت ها است و ترومبوسیت ها نیز نامیده میشن که سلول های خونی کوچکی هستن که در لخته شدن خون نقش دارن.
پلاکت ها موادی به نام فاکتورهای رشد، آزاد می کنند که باعث تحریک التیام پس از آسیب میشه. وقتی پلاسمای غنی از پلاکت به زانو تزریق میشه، این پتانسیل را داره که به ترمیم غضروف آسیب دیده کمک کنه.
این روش شامل چندین مرحله است:
• ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما از یک سرنگ برای کشیدن مقدار کمی خون از رگ (vein) بازوی شما استفاده میکنه.
• از سانتریفیوژ برای جداسازی پلاسما و پلاکت ها از گلبول های سفید و قرمز استفاده میشه. سانتریفیوژ خون حدود ۱۵ دقیقه طول میکشه تا اجزای خون جدا بشن.
• سپس پزشک پلاسمای حاوی پلاکت رو مستقیماً به مفصل زانوی شما تزریق میکنه.
• ممکنه از سونوگرافی برای کمک به دقت تزریق استفاده بشه.
یک مطالعه اخیر با مقایسه تزریق کورتیزون، هیالورونیک و PRP نشان داده که تزریق PRP از نظر تسکین درد طولانی مدت، به ویژه در فواصل شش، نه و دوازده ماهه پس از درمان، نسبت به دو مورد دیگر برتری داره.
۵- تزریق ماتریکس بافت جفت (PTM)
ماتریس های بافت جفت از جفت گرفته شدن، عضوی که در دوران بارداری رشد میکنه تا اکسیژن و مواد مغذی را برای جنین در حال رشد فراهم کنه. جفت مواد مغذی را از طریق بند ناف به نوزاد در حال رشد می فرسته و در هنگام زایمان همراه با نوزاد از بدن خارج میشه.
• بافت جفت از مادر سالمی که زایمان طبیعی و بدون عارضه داشته، تهیه میشه.
• پس از برداشت، بافت جفت تمیز و حفظ میشه.
• سلول های جفت حاوی مقدار زیادی فاکتورهای رشد هستن که باعث بهبودی میشن.
مشابه با تزریق PRP، تزریق ماتریکس بافت جفت نشان داده که به بهبود سلول های غضروف آسیب دیده کمک میکنه و تغییرات غضروف را در آرتروز به تاخیر میندازه.
ممکنه ظرف دو تا شش هفته پس از تزریق پرولوتراپی، کاهش درد و بهبود استفاده از زانوی خود را تجربه کنید که اثرات آن تا یک سال ادامه داره.
هیچکدام از تزریق‌های PRP یا PTM برای درمان استئوآرتریت زانو توسط دستورالعمل‌های بنیاد کالج روماتولوژی و آرتریت آمریکا توصیه نمیشن، زیرا شواهد محدودی وجود داره که اثربخشی کلی رو نشان میده و استانداردسازی پروتکل‌های درمانی وجود نداره.
۶- تزریق اوزون در زانو
به طور گسترده پذیرفته شده که ازن دارای خواص بیولوژیکی القای اثرات ضد درد، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی هست که با فعال کردن متابولیسم سلولی و مهار سنتز پروستاگلاندین، کاهش ادم و التهاب، و در نتیجه کاهش درد و بهبود عملکرد زانو انجام میشه.
اوزون چه کمکی به درمان آرتروز میکنه؟ شاید مهمتر از همه، اوزون درمانی به معنای مبارزه با التهاب مزمنیه که در آرتریت بسیار رایجه. اوزون فعالیت آنزیم ها را در بدن شما افزایش میده که ممکنه به توقف التهاب در منبع درد کمک کنه.
برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با اوزون درمانی این مقاله را ببینید.
۷- تزریق بوتاکس در زانو
توکسین بوتولینوم، معمولا به عنوان بوتاکس شناخته میشه، یک توکسین به طور طبیعی توسط باکتری تولید میشه. به طور معمول برای استراحت چروک های پیشانی و کاهش اسپاستیک عضلانی در شرایط نورولوژیک به دلیل توانایی آن در فلج شدن اعصاب استفاده میشه.
تحقیقات اولیه نشون میده که تزریق بوتاکس میتونه برای درمان استئوآرتریت زانو توسط فلج کردن اعصاب که سیگنال های درد مزمن را به مغز ارسال میکنن، استفاده بشه. ممکنه تا چهار هفته طول بکشه تا اثر کامل آن تنظیم بشه و سبب کاهش درد تا حدود شش ماه بشه.
۸- تزریق معکوس: آسپیراسیون مایع
آسپیراسیون مایع از مفصل، که آرتروسنتز نامیده میشه، فرآیندی هست که در اون سوزن رو به مفصل وارد می کنن تا مایع اضافی خارج بشه. زانو دارای بیشترین آسپیراسیون مفصلی است.
التهاب و تورم مفاصل که به دلیل آرتروز رخ میده، میتونه مایع سینوویال اضافی رو در داخل زانو تولید کنه، حرکت را محدود کرده و باعث افزایش درد بشه. برداشتن مایع با تنفس مفصل با سوزن میتونه به کاهش درد و بهبود تورم کمک کنه.
• ممکنه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما از یک عامل بی حس کننده موضعی، مانند لیدوکائین، به صورت موضعی در اطراف زانو یا با تزریق آن در مفصل زانو استفاده کنه.
• یک سوزن به مفصل زانو در دو طرف کشکک وارد میشه و از یک سرنگ برای بیرون کشیدن مایع از زانو استفاده میشه.
• ممکنه آسپیراسیون مایع به تنهایی یا قبل از دریافت نوع دیگری از تزریق انجام بشه و معمولاً ۳۰ دقیقه یا کمتر طول بکشه تا تکمیل بشه.
• عامل بی حس کننده معمولاً پس از دو تا چهار ساعت از بین میره. معمولاً یک تا دو روز پس از عمل کمی درد وجود داره.
تسکین درد ناشی از آسپیراسیون مایع میتونه شش ماه یا بیشتر طول بکشه.
در حالی که آرتروسنتز اغلب برای تشخیص و قبل از تزریق مفصل انجام میشه، معمولاً به تنهایی برای اهداف درمانی استفاده نمیشه، چون مشکل زمینه ای که باعث افیوژن مفصل شده را برطرف نمیکنه (یعنی افیوژن اغلب به سرعت برمی گرده).
هنگامی که زانو درد پس از آزمایش گزینه های محافظه کارانه مانند داروهای ضد درد و فیزیوتراپی همچنان ادامه داره، میشه از تزریق برای کمک به کاهش درد مزمن و التهاب که عملکرد روزمره را محدود میکنه، استفاده کرد. اطمینان حاصل بشه که در مورد خطرات و مزایای تزریق زانو با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود صحبت کردید تا با توجه به علائم و سابقه پزشکی خود، تعیین کنین که آیا این گزینه برای شما مناسب است یا خیر.
در حالی که تزریق میتونه به کاهش درد و التهاب کمک کنه، اما مشکل اصلی درد زیر زانو را درمان نمیکنه. فیزیوتراپی اغلب پس از تزریق زانو برای کمک به بهبود تحرک و تقویت عضلات اطراف برای حمایت از مفصل زانو توصیه میشه. این میتونه به مدیریت علائم و جلوگیری از بازگشت درد بیشتر کمک کنه.
عوارض احتمالی تزریق در زانو
تمام تزریقاتی که در زانوانجام میشه با خطرات احتمالی مثل خونریزی، کبودی، تورم و افزایش درد پس از عمل همراهه. همچنین خطر ایجاد عفونت در محل تزریق وجود داره. همیشه قبل از هر اقدامی خطرات تزریق را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خودتون در میان بذارید.
اگه شما هم با مشکل آرتروز زانو مواجه هستید ، برامون کامنت کنید تا بررسی کنیم یا در صورت لزوم برای مشاوره با شما تماس میگیریم. من دکتر پریسا یوسف فام روزهای فرد در مطبم هستم تا ویزیتتون کنم ولی حتما قبلش وقت رزرو کنید
