پشت برآمده یک مشکل شایع در بین افراد جامعه هست که به هر علتی میتونه به وجود بیاد. گوژپشتی یک قوس برجسته در ستون فقرات به سمت بیرونه. این عارضه در هر سنی می تونه رخ بده اما بیشتر در زنان مسن و نوجوانان شایع هست.
گوژپشتی مرتبط با سن، اغلب به دلیل ضعف در استخوان های نخاعی رخ میده که باعث فشرده شدن یا ترک خوردن اونها میشه. انواع دیگه گوژپشتی می تونه در نوزادان یا نوجوانان به دلیل ناهنجاری هایی در ستون فقرات یا فرو رفتگی(گود شدگی) استخوان های نخاعی در طول زمان ظاهر بشه.
گوژپشتی خفیف مشکلات کمی ایجاد میکنه. گوژپشتی شدید میتونه باعث درد و ناهنجاری بشه. درمان گوژپشتی بستگی به سن شما و علت و عوارض خمیدگی اون داره.
گوژپشتی دقیقا چیه؟
ستون فقرات معمولی زمانی که از پشت مشاهده میشه صاف به نظر می رسه اما، ستون فقرات مبتلا به گوژپشتی نشانه هایی از انحنای رو پشت ستون فقرات (مهره ها) در ناحیه فوقانی کمر رو نشون میده و ظاهری غیرطبیعی به صورت گرد یا قوز مانند ایجاد میکنه.
گوژپشتی به عنوان خمیدگی ستون فقرات به اندازه ۵۰ درجه یا بیشتر در آزمایش رادیولوژی تعریف میشه. در آزمایش تشخیصی از پرتوهای نامرئی انرژی الکترومغناطیسی برای عکس گرفتن از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها استفاده میشه. ستون فقرات طبیعی میتونه از ۲۰ تا ۴۵ درجه خمیدگی در ناحیه بالای کمر داشته باشه. گوژپشتی نوعی تغییر شکل ستون فقرات هست.
انواع مختلف گوژپشتی چیست؟
گوژپشتی وضعیتی
گوژپشتی وضعیتی یا دور برگشتی، گوژپشتی ستون فقرات با بیش از ۵۰ درجه است و مهره ها به شکل معمولی هستند. این نوع گوژپشتی انعطاف پذیره و اغلب با تمرینات اصلاحی بهبود پیدا میکنه.
گوژپشتی شوئرمن
گوژپشتی شوئرمن به نوعی گوژپشتی اشاره دارهکه در اون مهره ها حالت فرو رفته پیدا کردن. این نوع گوژپشتی انعطاف پذیری کمتری داره و هرچی ادامه پیدا کنه شرایط بدتری ایجاد میشه. این عارضه در ۰.۴ درصد از جمعیت رخ میده، به طوری که مردان و زنان به طور مساوی تحت تأثیر اون قرار می گیرن.
گوژپشتی مادرزادی
تشخیص گوژپشتی مادرزادی فرض بر تفاوت در شکل یک یا چند مهره هست. این تفاوت در بدو تولد وجود داره. کودک در بدو تولد دارای انحنای بیرونی ستون فقرات هست. این انحنا ممکنه با رشد کودک قابل توجه تر بشه.
۶ علامت گوژپشتی
موارد زیر شایع ترین علائم گوژپشتی هست. اگر چه هر فردی ممکنه تجربه ی متفاوتی از علایم رو داشته باشه. علائم ممکنه شامل موارد زیر باشه:
- تفاوت در ارتفاع شانه ها
- خم شدن سر به طرف جلو در مقایسه با بقیه بدن
- تفاوت در ارتفاع یا موقعیت سر شانه ها
- بلند بودن قسمت بالای کمر نسبت به حالت طبیعی، هنگام خم شدن به جلو
- تنگی عضلات همسترینگ
- کمردرد که ممکنه وجود داشته باشه ، اما به ندرت میتونه شدید باشه طوری که که بر فعالیت طبیعی تأثیر بذاره.
چه عواملی باعث گوژپشتی میشه؟
مهره هایی که یک ستون فقرات سالم روتشکیل میدن ، شبیه استوانه هایی هستند که روی یک ستون چیده شدن. گوژپشتی زمانی اتفاق میفته که مهره های بالای کمر به شکل گُوِه در میان.
شکل غیر طبیعی مهره ها به دلایل زیر میتونن ایجاد بشن:
- شکستگی ها. شکستگی یا له شدن مهره ها (شکستگی های متراکم) میتونه منجر به انحنای ستون فقرات بشه. شکستگی های متراکم خفیف اغلب نشانه یا علائم قابل توجهی ایجاد نمیکنه.
- پوکی استخوان. اختلال ضعیف شدن استخوان میتونه باعث انحنای ستون فقرات بشه، به خصوص اگر ضعیف شدن مهره ها منجر به شکستگی تراکمی بشه. پوکی استخوان بیشتر در زنان مسن و افرادی که به مدت طولانی از کورتیکواستروئیدها استفاده کرده اند شایعه.
- انحطاط دیسک. دیسک های نرم و دایره ای به عنوان بالشتک بین مهره های نخاعی عمل می کنند. با افزایش سن، این دیسک ها خشک و کوچک میشن که اغلب گوژپشتی رو بدتر می کنه.
- بیماری گوژپشتی جوانان یا بیماری شوئرمن. این بیماری که گوژپشتی شوئرمن (پشت برآمده یا کوهان دار) هم نامیده میشه ، معمولاً در طول جهش ناگهانی در رشد که قبل از بلوغ رخ میده، شروع میشه. پسرها بیشتر از دخترها به این عارضه مبتلا میشن.
- نواقص هنگام تولد. استخوان های ستون فقرات که قبل از تولد به درستی رشد نمی کنن میتونن باعث گوژپشتی بشن.
- سندرم ها. گوژپشتی در کودکان همچنین میتونه با بعضی سندرم ها مثل سندرم اهلرز-دانلوس(نوعی بیماری مرتبط با مفاصل و پوست) و سندرم مارفان(یک اختلال ژنتیکی) همراه باشه.
- سرطان و درمان های آن. سرطان در ستون فقرات میتونه مهره ها رو ضعیف کنه و اونها رو بیشتر مستعد شکستگی های تراکمی کنه، مثل شیمی درمانی و پرتو درمانی.
گوژپشتی چگونه تشخیص داده میشه؟
متخصص ستون فقرات میتونه تعیین کنه که آیا گوژپشتی شما نیاز به درمان داره یا خیر. برای تشخیص موارد زیر مورد نیاز هست:
- سابقه پزشکی و خانوادگی شما
- معاینه عمیق فیزیکی و عصبی
- آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن و MRI
در معاینه فیزیکی ، پزشک به پشت شما نگاه میکنه و ستون فقرات شما رو از نظر وجود ناهنجاری ها بررسی میکنه. با فشار ملایم بر روی ماهیچه ها پزشک تشخیص میده که آیا ماهیچه ها حساس هستند یا خیر. همچنین پزشک از شما میخواد به جلو خم بشین و از پهلو به شما نگاه میکنه، که بهترین زاویه برای دیدن یک انحنای گرد هست.
بخش عصبی شامل آزمایش سیستم عصبی شماست که معمولاً با ابزاری مثل چکش رفلکس انجام میشه. این تست دردناک نیست، فقط بررسی میکنه که آیا عصب های شما به خوبی کار میکنن یا نه. پزشک همچنین ممکنه درمورد تعادل و هماهنگی شما سوال کنه.
اگر مدارک تصویربرداری قبلی از گوژپشتی در دسترس باشه ، متخصص ستون فقرات تصاویر قدیمی رو با جدیدترین اونها مقایسه میکنه.
مطالعات تصویربرداری برای اندازه گیری اندازه یا زاویه گوژپشتی استفاده میشه. مطالعات تصویربرداری قبلی میتونه میزان پیشرفت اندازه منحنی رو نشخص کنه و به این سوال پاسخ بده که “آیا انحنا در حال بزرگتر شدن است؟”
همچنین آزمایش ها ممکنه شامل آزمایش خون ، آزمایش عملکرد ریه (برای اندازه گیری ظرفیت ریه) و آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان باشه.
حتی ممکنه پزشک بتونه با نحوه ایستادن و نشستن شدت گوژپشتی شما رو تشخیص بده البته این به تنهایی برای تشخیص کافی نیست. اگر نمیتونید صاف بایستید یا در تعادل مشکل دارید ، ممکنه پزشک درمان رو شروع کنه یا درمان فعلی شما رو بیشتر کنه.
گوژپشتی چگونه درمان میشه؟
یک متخصص ستون فقرات برای درمان گوژپشتی مشکل ساز این سه سوال اصلی رو مطرح می کنه :
- آیا احساس درد می کنید؟
- آیا حرکت شما رو مختل می کنه؟
- آیا شما رو از انجام کارهاتون باز می داره؟
بعضی از افراد می تونن گوژپشتی قابل ملاحظه ای داشته باشن اما دردی احساس نکنند و بدن اونها هنوز عملکرد خودش رو داشته باشه. این افراد ممکنه درد نداشته باشند و انتهای ستون فقرات اونها تحت تأثیر قرار نگیره و از نظر فعالیت محدود نباشند. در واقع در یک مطالعه بررسی شده که حتی افراد ۶۵ ساله و بالاتر اگر به طور کلی نسبتاً سالم باشند ، مبتلا به گوژپشتی نمیشن. در این موارد ، درمان کمتر انجام میشه، مگر اینکه باعث بشه شما بیش از حد احساس قوز کنید.
در افرادی که درد رو به همراه مشکلات گوژپشتی تجربه می کنند، گام بعدی تعیین علته، زیرا درمان ها این علت های اساسی رو برطرف میکنه:
- گوژپشتی به علت وضعیت بدن: چون علت این گوژپشتی به دلیل وضعیت بدنی هست ، اولین گزینه درمان اصلاح وضعیته. این ممکن است به معنای فیزیوتراپی و تمرینات قدرتی باشه.
- گوژپشتی شوئرمن: این نوع از گوژپشتی رو در اکثر مواقع می توان با فیزیوتراپی و داروهای ضد درد خفیف درمان کرد، اما اگر بیمار هنوز در سن رشده و منحنی ستون فقرات حداقل ۴۵ درجه اندازه داره، اغلب استفاده از بریس توصیه میشه.
- گوژپشتی مادرزادی: جراحی در دوران نوزادی میتونه به درمان این اختلال کمک کنه ، به ویژه که این حالت معمولاً با رشد کودک بدتر میشه.
- انحناهای کیفوتیک نخاعی: با علت های دیگر، مانند آرتریت (ورم مفصل) دژنراتیو یا عفونت نخاعی، ممکنه تغییر تدریجی باشه. هنگامی که این اتفاق می افته پزشک انحنای ستون فقرات رو در طول زمان اندازه گیری می کند تا میزان پیشرفت رو بررسی کنه. وقتی که که انحنا بیش از ۷۵ درجه باشه، ممکنه برای درمان تغییر شکل و تثبیت ستون فقرات به جراحی نیاز باشه. قبل از اون ، فرد مبتلا به گوژپشتی وخیم به احتمال زیاد با فیزیوتراپی، تمرینات خانگی خاص و داروهای ضد درد درمان میشه.
آیا می توان از گوژپشتی جلوگیری کرد؟
اگر گوژپشتی ناشی از عادات بد وضعیتی باشه، نمتونید کارهای زیادی در زمینه پیشگیری انجام بدید. فقط باید اطمینان حاصل کنید که ماهیچه های اصلی شما قوی هستند و با بالا رفتن سن همه کارهای مناسب برای حفظ تراکم استخوان مثل دریافت کافی کلسیم و ویتامین D و انجام تمرینات مقاومتی برای تقویت استخوان ها رو انجام میدید.
با این حال، درمان زودهنگام میتونه به جلوگیری از پیشرفت گوژپشتی و ایجاد تغییر شکل ستون فقرات کمک کنه. البته این به این معنی نیست که مرتباً وضعیت بدن رو دوباره تنظیم کنید.
حفظ وضعیت به معنی درمان گوژپشتی یا جلوگیری از اون نیست. این روزا تبلیغات زیادی در مورد محصولاتی میبینیم که به شما میگه صاف بشینید یا شانه هاتون رو عقب نگه دارید، اما به خاطر داشته باشید که انجام بیش از حد این کارها میتونه برای شما یک مشکل متفاوت در پشتتون ایجاد کنه.
تلاش مداوم برای “راست شدن” در واقع میتونه خطر ابتلا به گودی کمر رو در زمانی که انحنا ستون فقرات بیش از حد نرمال به سمت داخله افزایش بده و منجر به پیشرفت بیش از حد انحنا بشه. به جای اصلاحات مداوم و تهاجمی ، راهکارهایی رو پیشنهاد می کنیم که به تقویت عضلات پشت و قسمت مرکزی بدن و بهبود تعادل کمک میکنه ، فعالیت هایی مثل:
- یوگا
- تایچی
- آموزش مقاومت
- شنا کردن
تمرکز بر ماهیچه های اصلی که در قسمت تحتانی کمر، باسن و شکم قرار میگیرن، میتونه یک “کمربند” حمایتی و طبیعی ایجاد کنه که به طور کلی همسان سازی رو در پشت بدن بهبود ببخشه. مطالعات نشون میده که قوی کردی ماهیچه ها، نه کشش اونها، یک راه کلیدی برای جلوگیری از گوژپشتی هست.
به طور کلی : “هیچ حالت ایده آلی وجود نداره، بنابراین شما باید به دنبال همسان سازی در فرم بدن خودتون باشید که برای شما بهترین حالت رو ایجاد میکنه. حالتی که شما احساس می کنید می تونید به درستی نفس بکشید، وقتی شانه ها رو شل می کنید و هیچ گرفتگی در گردن و پشت شما وجود نداره. این حالات برای همه افراد می تونه متفاوت باشه .
تمریناتی برای گوژپشتی
تمرینات اصلاح وضعیت و تقویت عضلات برای افراد مبتلا به کوژپشتی وضعیتی بسیار موثره. این تمرینات علاوه بر هدف قرار دادن و اصلاح گوژپشتی ، ممکنه برای قدرت و انعطاف پذیری کلی نیز توصیه بشه. این تمرینات به ویژه در مواردی مانند بیماری شوئرمن اهمیت داره.
کشش و تقویت ماهیچه های ستون فقرات گردنی و قفسه سینه (گردن و قسمت بالای کمر) بسیار مهمه. این کشش ها روی مرکز بدن، عضلات باسن و همسترینگ که گروه های کلیدی عضلات درگیر در وضعیت گوژپشتی هستند، کار می کنن.
عقب کشیدن پشت گردن
به پشت دراز بکشید و زانوها رو خم کرده و پاها رو روی زمین قرار بدید. چانه رو به داخل بکشید تا سر به سمت عقب رانده بشه. ۱۰ ثانیه در این حالت بمونید و سپس رها کنید. ۱۵-۱۰ بار تکرار کنید.
حرکت شانه به دیوار
در حالی که پاها ۱۸ تا ۲۰ اینچ از دیوار فاصله داره ، مقابل دیوار بایستید. قسمت بالای کمر، شانه ها و ناحیه ساق پا باید با دیوار تماس داشته باشن. دست ها رو بالای سر ببرید سپس آرنج ها رو خم کنید به طوری که قسمت بالای بازوها موازی زمین باشه و با ساعد به آرامی به دیوار فشار بیارید. نفستون رو به داخل بکشید. دست ها و بازوها رو از دیوار به بالا بکشید ، بعد با بازدم به وضعیت اولیه برگردید. برای جلوگیری از خم شدن قسمت تحتانی کمرتون رو درگیر کنید.
کشش کبری
به سمت صورت دراز بکشید، پاها رو باز کرده و بازوها رو در کنار خود بالا بیارید و بعد سر و سینه رو از روی زمین بلند کنید. حالا هر دو کف دست رو به سمت بیرون بچرخونید و در همین حین انگشتان شست رو بالا نگه دارید. چانه رو به سمت داخل نگه داشته و سر رو درگیر کنید. ۲۰-۱۵ ثانیه نگه دارید و بعد رها کنید. این کار رو۶ بار تکرار کنید.
حرکت سوپرمن
روی شکم دراز بکشید و هر دو دست رو به سمت جلو بکشید. دست ها و پاهاتون رو از طریق بالا بردن انگشتان دست و پا از روی زمین بلند کنید. در حین انجام تمرینات ، عضلات اصلی و عضلات باسن رو درگیر نگه دارید. ۱۵-۱۰ بار این حرکت رو تکرار کنید.
حرکت قایقرانی مقاومتی
یک نوار مقاوم رو تقریباً به اندازه ارتفاع کمرتون به دسته در محکم ببندید. انتهای نوار رو بگیرید و یک قدم به عقب برید سپس پاها رو به اندازه عرض شانه از هم باز کنید. هر دو آرنج رو خم کرده و سرشانه هاتون رو به سمت عقب فشار دهید و بعد به آرامی به موقعیت اولیه خود بارگردید. این کار را ۱۵-۱۰ بار تکرار کنید. قبل از انجام تمرینات ورزشی، بسیار مهمه که با فیزیوتراپیست خود مشورت کرده و در صورت انجام هرگونه ورزشی که باعث افزایش درد و ناراحتی در شما میشه از اون کمک بگیرید. مهم ترین نکته اینه که متناسب با سیستم بدنی خودتون پیش برید .
