پای پرانتزی یک عارضه نسبتا شایع در جامعه هست. احتمالا شما هم افرادی رو در اطرافیان خود با این مشکل دیده اید.
بدشکلی پرانتزی یک حالت نادرستی در اطراف زانو هست که افراد، در هر سنی ممکنه به این عارضه دچار بشن. این عارضه با نام‌ها و اصطلاحات پزشکی رایج دیگه ای نیز شناخته میشه، از جمله ساق باندی (یا کجی) ساق پا، سندروم پرانتزی، پاهای خمیده، بدشکلی واروس، ژنو واروم و تیبیا وارا.
پای پرانتزی چیست؟
پای پرانتزی وضعیتیه که در اون پاهای یک فرد خمیده به نظر میرسن، به این معنی که زانوهای فرد حتی زمانی که مچ پاها در کنار هم قرار دارند باز میمونند. پرانتزی بودن پا به عنوان ژنوواروم مادرزادی نیز شناخته میشه
پرانتزی بودن پا گاهی اوقات میتونه نشانه یک بیماری زمینه ای مثل بیماری بلانت یا راشیتیسم باشه و ممکنه منجر به آرتروز در زانوها و لگن بشه. گزینه های درمانی شامل بریس، گچ گیری یا جراحی برای اصلاح این ناهنجاری های استخوانی هستن.
این وضعیت در نوزادان به دلیل موقعیت تنگ اونهادر رحم نسبتاً رایجه. به طور معمول، هیچ درمانی برای نوزادان لازم نیست. پاهای کودک زمانی که شروع به راه رفتن میکنه، معمولا بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی شروع به صاف شدن می کنند. در بیشتر موارد، عوارض جانبی پایداری وجود نداره. در صورتی که کودک شما بیش از ۲ سال دارای پای پرانتزی هست، باید به پزشک مراجعه کنید.
۴ علت بروز پای پرانتزی در افراد
- بیماری بلانت
بیماری بلانت یکی از بیماری های مربوط به زانو هست که علت بروز این عارضه اختلال در صفحه رشد بالایی استخوان تیبیا یا درشت نی هست.
در بیماری بلانت، که به آن تیبیاوارا نیز گفته میشه، ساق پا به طور غیرطبیعی رشد میکنه و زیر زانو خم میشه. همانطور که کودک شما شروع به راه رفتن می کند، خم شدن پاها بدتر میشه.
این وضعیت ممکنه در سنین پایین ظاهر بشه، اما در برخی موارد تا زمانی که کودک به بلوغ نرسه علائم قابل توجه نیست. با گذشت زمان، پرانتزی بودن پا میتونه منجر به مشکلات مفصلی در زانو بشه.
بیماری بلانت در زنان، آمریکایی های آفریقایی تبار و کودکان چاق و کوتاه قد شایع تره، همچنین کودکانی که زود راه رفتن رو شروع میکنن در معرض خطر بیشتری هستند. به طور معمول یک کودک باید بین ۱۱ تا ۱۴ ماهگی راه رفتن رو به تنهایی شروع کنه.
- راشیتیسم
راشیتیسم یک بیماری ناشی از کمبود طولانی مدت ویتامین D اهست. این کمبود استخوان ها را نرم و ضعیف میکنه و باعث خم شدن پاها میشه. اگر پای پرانتزی در اثر نرمی استخوان در سنین پایین ایجاد بشه با مصرف ویتامین D و کلسیم درمان میشه اما در صورتی که راشیتیسم پیشرفته باشه نیازمند جراحی خواهد بود.
- بیماری پاژه استخوانی
این بیماری متابولیک بر ترمیم و بازسازی استخوان ها تأثیر منفی میذاره و در نتیجه، استخوان ها آن طور که باید بازسازی نمیشن. در این بیماری سلول های سازنده استخوان تازه قادر به جبران استخوان خورده شده نیستن در نتیجه بافت استخوان نرم و شکننده ایجاد میکنن. بعد از پوکی استخوان، این بیماری شایع ترین بیماری مربوط به استخوان هست.
با گذشت زمان، این عارضه میتونه منجر به پرانتزی شدن پا و سایر مشکلات مفصلی بشه.
بیماری پاژه در افراد مسن شایع تره و می توان با تشخیص و درمان به موقع، این عارضه رو با موفقیت مدیریت کرد.
- پرانتزی شدن پا به علت کوتولگی یا دوارفیسم
شایع ترین شکل کوتولگی ناشی از وضعیتی به نام آکندروپلازیه که حدود ۷۰ درصد از موارد رو شامل میشه میانگین قد یک فرد کوتوله ۱۲۲ سانتی متر هست. کوتولگی یک اختلال رشد استخوانیه که در طول زمان میتونه منجر به پرانتزی شدن پا بشه. پرانتزی بودن پا در کودکان یکی از علائمیه که نشون میده کودک ممکنه مبتلا به کوتولگی باشه.
علل دیگر
پرانتزی بودن پا همچنین می تواند نتیجه موارد زیر باشه:
- شکستگی های استخوانی، که به درستی بهبود نیافته اند
- استخوان های غیرطبیعی یا دیسپلازی استخوان
- مسمومیت با سرب
- مسمومیت با فلوراید
شناخت علائم پای پرانتزی
این عارضه بسیار قابل تشخیصه. وقتی بایستید و پاها و مچ پاها را کنار هم قرار بدید زانوهایتون با هم برخورد نمی کنند. پاها به صورت پرانتزهای متقارن به نظر می رسند.
بیشتر موارد پاهای پرانتزی در کودکان از زمان ۱۲ تا ۱۸ ماهگی شروع به بهبود میکنه. در صورتی که پاهای فرزندتان بعد از ۲ سالگی هنوز خمیده هست، یا اگر وضعیت بدتر شد، باید با پزشک کودکتون در این مورد صحبت کنید.
علائم پرانتزی شدن پا چیست؟
علائم سندرم پای پرانتزی عبارتند از:
- خم شدن پاهایی که بعد از سه سالگی هم بهبود نمی یابند
- هنگام قراردادن پاها و مچ پاها در کنار هم، زانوها همدیگه رو لمس نمی کنند
- درد زانو یا لگن
- کاهش دامنه حرکتی در لگن
- مشکل در راه رفتن یا دویدن
- بی ثباتی زانو
- آرتروز پیشرونده زانو در بزرگسالان
- بیماران یا والدین ممکنه از شکل پاها ناراضی باشن.
تشخیص پای پرانتزی
تشخیص پرانتزی بودن پا کار سختی نیست ، اما فقط پزشک میتونه به شما بگه که این وضعیت چقدر شدیده یا اینکه آیا ناشی از یک بیماری زمینه ایه.
در طول ویزیت، پزشک احتمالاً پای شما را اندازه گیری میکنه و راه رفتن شما رو بررسی میکنه.
پزشک ممکنه برای مشاهده هر گونه ناهنجاری استخوانی در پاها و زانوهای شما، اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری رو تجویز کنه. همچنین ممکنه آزمایش خون برای کمک به تعیین این که آیا پرانتزی بودن پا به دلیل بیماری دیگری مثل راشیتیسم یا بیماری پاژه ایجاد شده ، ضروری باشه.
پای پرانتزی چگونه درمان میشود؟
معمولاً درمان برای نوزادان و کودکان نوپا توصیه نمیشه مگر اینکه یک بیماری زمینه ای شناسایی شده باشه. اگر پرانتزی بودن پا شدید باشه یا به مرور بدتر بشه، ممکنه درمان توصیه بشه. گزینه های درمانی عبارتند از:
- کفش مخصوص
- بریس ها
- گچ گرفتن پا
- جراحی برای اصلاح ناهنجاری های استخوانی
- درمان بیماری ها یا شرایطی که باعث پرانتزی شدن پا میشن.
موارد خفیف ممکنه ابتدا در طول زمان توسط متخصص ارتوپد کودکان بررسی بشه. همچنین ممکنه برای اصلاح تدریجی زوایای پاها از بریس استفاده بشه. هنگامی که بریس کارساز نباشه، ممکنه جراحی توصیه بشه. فیزیوتراپی نیز نقش مهمی در درمان داره، به خصوص اگر جراحی انجام شده باشه.
درمان های جراحی
در یک کودک در حال رشد و مبتلا به زانوی پرانتزی ، ممکنه از جراحی با حداقل برش به صورت هدایت شده برای تحریک اندام به رشد تدریجی صاف و مستقیم استفاده بشه.
در نوجوانانی که از نظر اسکلتی بالغ هستن و در بزرگسالان، جراحی استئوتومی درمانی برای صاف کردن پا هست.استئوتومی Osteotomy نوعی عمل جراحیه که در آن استخوان بیمار با عمل جراحی و بصورت کنترل شده ای بوسیله جراح و با وسایل خاصی برش داده شده و شکسته میشه. برای تعیین محل و میزان تغییر شکل استخوان از اشعه ایکس استفاده میشه. در بیشتر موارد، استخوان درشت نی پا درمان میشه، اما شرایطی وجود داره که استخوان ران یا هر دو استخوان ران و استخوان درشت نی پا تحت درمان قرار میگیرن.
وقتی که تغییر شکل زانو متوسط باشه، استئوتومی معمولاً با تثبیت داخلی ثابت میشه (صفحه یا میله ای که وارد پا میشه).
زمانی که ناهماهنگی شدیدتر باشه، تنظیم مجدد تدریجی اندام از طریق استئوتومی با فیکساتور خارجی انجام میشه. با کمک فیکساتورهای خارجی، پین ها به استخوان وارد میشن و از بدن بیرون می زنند تا به یک ساختار تثبیت کننده خارجی متصل بشن.
در برخی موارد، شرایط زمینه ای پای پرانتزی باعث میشه که یک پا کوتاه تر از پای دیگه باشه. این مشکل هم با استفاده از جراحی افزایش طول اندام قابل اصلاحه.
آیا میتوان از پرانتزی شدن پا جلوگیری کرد؟
هیچ پیشگیری شناخته شده ای برای پاهای پرانتزی وجود نداره. در برخی موارد، ممکنه بتوانید از شرایط خاصی که باعث ایجاد پرانتزی شدن پاها میشن، جلوگیری کنید.
برای مثال، میتونید با اطمینان از دریافت کافی ویتامین D، از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید، از راشیتیسم پیشگیری کنید. نحوه دریافت ایمن و صحیح ویتامین D از نور خورشید مهمه.
اگر کودک شما بعد از ۲ سالگی هنوز علائم پای پرانتزی داره حتما با پزشک کودک صحبت کنید. تشخیص و بررسی زودهنگام پای پرانتزی به شما و فرزندتون در مدیریت این عارضه کمک میکنه.
آرتروز اصلی ترین اثر بلند مدت پاهای پرانتزیه و متونه بسیار دردسر ساز باشه. هنگامی که شدید باشه، به دلیل فشارهای غیرعادی اعمال شده، میتونه زانو، پا، مچ پا و مفاصل ران رو تحت تاثیر قرار بده.
۴ حرکت اصلاحی برای بهبود پای پرانتزی
در ادامه ۴ تمرین اصلاح ساق پا رو بررسی می کنیم. لازم هست که این تمرینات رو در زمان مشخصی انجام بدید(ترجیجا صبح ها). علاوه بر این، اگر در لگن یا مفاصل خود احساس درد کردید، بلافاصله درمان رو قطع کنید. در چنین مواردی با پزشک خود صحبت کنید.
۱. تمرین با غلتک فومی
این تمرین در جمع کردن زانوها موثره. یک غلتک فوم رو بین زاتوهاتون قرار بدید.. صاف بایستید و دستاتون رو بالای سر ببرید. به آرامی بدون خم کردن زانوها به جلو خم بشید و سعی کنید انگشتان پا رو لمس کنید.
اگر نمیتونید انگشتان پای خود رو لمس کنید، سعی کنید تا حد امکان پایین برید. دست ها رو به آرامی به موقعیت شروع برسونید. این تمرین رو ۱۰ بار تکرار کنید.
۲. اسکات با حرکت رو به داخل انگشتان پا
هدف از این تمرین تقویت عضلات پشت ران هست. شما تو این حرکت اسکات رو به روش دیگری انجام خواهید داد. سعی کنید تمرکزتون روی عضله پشت ران قرار بدید. به یاد داشته باشید که ورزش نیاز به تمرکز ذهن شما داره..بایستید و پاهایتان ۳ اینچ از هم فاصله داشته باشن. انگشتان پا رو به هم نزدیک کنید تا به یکدیگر برخورد کنند. در حالی که انگشتان پا به همدیگه نزدیک میشن، تا حد امکان به حالت اسکوات بنشینید. دامنه حرکت در این تمرین بسیار محدوده و مثل اسکات معمولی نیست. شما باید فقط تا جایی که میتونید پایین بیایید. مهمتر از همه، اطمینان حاصل کنید که از عضله پشت ران شما درگیره.این تمرین رو ۱۰ بار در روز انجام بدید.
۳. چرخش داخلی لگن
یک تشک یوگا پهن کنید و به پهلو دراز بکشید. پاهاتون رو در وضعیت یکی روی دیگری نگه دارید. پاها باید محکم به هم نزدیک بشن.
به آرامی هر دو پای خودتون رو روی زانو خم کنید. تا زمانی که پای شما عمود بر بدن شما باشه (۹۰ درجه نسبت به بدن) به خم شدن ادامه بدید.
بدن شما به صورت یک خط صافه و پا از زانو با زاویه ۹۰ درجه خم میشه.
حالا پا رو تا جایی که ممکنه بالا بیاریدو زانوها باید همدیگه رو لمس کنن . این کار را ده بار انجام بدید و همین کار رو در طرف دیگه تکرار کنید.
۴.کشش پیریفورمیس
این تمرین روی عظلات لگن و باسن شما تمرکز میکنه. این تمرین به شل شدن عضلات لگن کمک میکنه و به نوبه خود زانوها رو نزدیک میکنه. صاف به پشت دراز بکشید. پاها رو طوری خم کنید که زانوهاتون به سمت سقف باشه.
حالا پای راست رو بلند کرده و روی زانوی چپ خودتون قرار بدید. از شکاف بین پاها، دست راستتون رو وارد کرده و پای چپتون رو نگه دارید. همچنین میتونید از دست چپ برای حمایت بیشتر استفاده کنید. ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید. برای پای دیگه تکرار کنید. این کار رو ده بار در روز انجام بدید.
اگر شما هم با این مشکل مواجه هستید شما میتونید سوالات خودتون رو در بخش نظرات بپرسید تا به شما جواب بدم. در صورت نیاز به مشاوره تلفن تماس خودتون رو بنویسید تا با شما تماس بگیریم.
اگر قصد دارید برای درمان مشکلتون اقدام کنید، جهت ویزیت، از طریق گزینه زیر به صورت آنلاین وقت رزرو کنید.
